Do kancelarii prawnej zgłosił się rolnik, który od ponad 30 lat korzystał z niewielkiego odcinka gruntu, ściśle przylegającego do jego nieruchomości. Odcinek ten był przedzielony ogrodzeniem, a klient przez ten czas użytkował go wyłącznie na potrzeby swojego gospodarstwa. Dopiero z czasem dowiedział się, że w rejestrze gruntów odcinek ten figuruje jako droga gminna należąca do Skarbu Państwa, choć w rzeczywistości droga ta nigdy nie została wybudowana ani urządzona. Klient zastanawiał się, czy istnieje możliwość zasiedzenia tego gruntu, co pozwoliłoby mu na zachowanie spójności jego gospodarstwa i uniknięcie przeniesienia ogrodzenia.
Zasiedzenie, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego (art. 172 i n. KC), jest sposobem nabycia własności nieruchomości na skutek długotrwałego, nieprzerwanego posiadania, pod warunkiem, że posiadacz włada nieruchomością w sposób odpowiadający wykonywaniu prawa własności. Jednak sprawa zasiedzenia drogi, szczególnie drogi publicznej, jest kwestią sporną, a orzecznictwo sądów pokazuje, że proces ten jest niejednoznaczny i trudny.
Co do zasady, drogi publiczne nie mogą być przedmiotem zasiedzenia. Są one uznawane za mienie publiczne, które z założenia służy ogółowi obywateli. Art. 2 ustawy o drogach publicznych stanowi, że drogi publiczne należą do własności Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Ze względu na interes publiczny, drogi takie są wyłączone z obrotu cywilnoprawnego, co oznacza, że nie można ich nabyć w drodze zasiedzenia.
Jednak w praktyce sądowej zdarzają się wyjątki. Orzecznictwo wskazuje, że zasiedzenie drogi może być możliwe, jeśli nie została ona faktycznie urządzona ani przeznaczona do użytku publicznego, a jedynie figuruje w dokumentacji (np. w planach zagospodarowania przestrzennego czy w rejestrze gruntów). Ważnym przykładem jest orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2015 r. (III CSK 365/14), w którym sąd uznał, że droga, która była niewybudowana, a przez wiele lat była użytkowana wyłącznie przez posiadacza nieruchomości przyległej, mogła stać się przedmiotem zasiedzenia.
W przypadku naszego klienta droga, która figurowała w rejestrze gruntów jako droga gminna, nigdy nie była urządzona ani wykorzystywana przez gminę czy innych użytkowników. Przez ponad 30 lat odcinek ten pozostawał ogrodzony i służył wyłącznie na potrzeby gospodarstwa klienta. W praktyce oznaczało to, że droga ta nigdy nie spełniała swojej funkcji jako droga publiczna, a co za tym idzie, można było rozważać możliwość zasiedzenia.
Jednym z kluczowych elementów w takiej sprawie jest wykazanie tzw. posiadania samoistnego. Klient przez ponad 30 lat władał spornym gruntem, traktując go jak swoją własność – ogrodził go, korzystał z niego, uprawiał ziemię i utrzymywał stan ogrodzenia. Tego rodzaju działanie może zostać uznane przez sąd za posiadanie samoistne, co stanowi podstawę do ubiegania się o zasiedzenie.
W przypadku naszego klienta uzyskanie zasiedzenia drogi oznaczało znaczące korzyści. Po pierwsze, jego nieruchomość powiększyła się o kilkadziesiąt metrów kwadratowych, co miało istotny wpływ na spójność gospodarstwa rolnego. Po drugie, uniknął on konieczności przenoszenia ogrodzenia i reorganizacji układu nieruchomości, co mogłoby wiązać się z dodatkowymi kosztami i komplikacjami.
Pomaganie drugiemu człowiekowi uważam za powołanie zawodu adwokata. Za każdą sprawą skrywa się ludzka historia, warta szczególnej uwagi i zaangażowania.
Adwokat
Choć zasiedzenie drogi co do zasady nie jest możliwe, to istnieją przypadki, w których droga, która nigdy nie została urządzona ani nie była użytkowana jako droga publiczna, może stać się przedmiotem zasiedzenia. W sprawach tego typu niezbędna jest staranna analiza stanu prawnego oraz faktów, a proces ten najlepiej przeprowadzić z pomocą doświadczonego adwokata, który pomoże w zgromadzeniu odpowiednich dowodów i poprowadzi sprawę przed sądem.
Adwokat Rafał Przybyszewski posiada bogate doświadczenie w prowadzeniu spraw sądowych. Na co dzień doradza klientom w skomplikowanych zagadnieniach cywilnych, spadkowych, rodzinnych i karnych. Pomaga też przedsiębiorcom rozwiązywać ich bieżące problemy.
+48 668 003 285