To kolejne ważne stanowisko w sprawach frankowiczów. Rzecznik generalny TSUE wydał opinię, zgdnie z którą banki nie mogą dochodzić wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Co innego konsumenci, których umowy kredytowe unieważniono z powodu postanowień niedozwolonych. Zdaniem Rzecznika, przepisu dyrektywy 93/13 nie stosują na przeszkodzie temu aby klient banku dochodził roszczeń dodatkowych oprócz zwrotu kapitału.
Kontrowersje budziła taktyka banków, które kierowały pozwy przeciwko klientom o zwrot kapitału kredytu oraz wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Banki uznawały, że klienci w przypadku unieważnienia umowy frankowej powinni oddawać równowartość odpowiadającą kosztom kredytu złotówkowego udzielonego w analogicznym czasie. Sprawa jest rozstrzygana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu.
Rzecznik generalny TSUE po stronie konsumentów
16 lutego 2023 roku opinię w sprawie wydał Rzecznik Generalny TSUE. W swoim stanowisku potwierdził argumenty ferowane przez prawników zajmujących się sprawami frankowymi. Banki nie mogą pozywać konsumentów o roszczenia wykraczające poza zwrot przekazanego kapitału kredytu i zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty.
Odwiedź także blog:
Banki bez wynagrodzenia za korzystanie z kapitału
Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości jest wysokim urzędnikiem, którego zadaniem jest sporządzanie opinii w przedmiocie sposobu rozpoznawania spraw. Opinie rzeczników nie są wiążące dla sędziów Trybunału ani dla sądów krajowych, jednak wnioski rzeczników bywają często uwzględniane w wydawanych orzeczeniach.
W opinii wskazano, że uznanie umowy kredytu hipotecznego za nieważną stanowi konsekwencję zamieszczenia w tej umowie nieuczciwych warunków przez bank. “Przedsiębiorca nie może czerpać korzyści gospodarczych z sytuacji powstałej na skutek własnego bezprawnego działania. Ponadto bank nie byłby zniechęcony do stosowania nieuczciwych warunków w umowach kredytu zawieranych z konsumentami, jeżeli, pomimo uznania tych umów za nieważne, mógłby pobierać od konsumentów rynkowe wynagrodzenie za korzystanie z kapitału kredytu. W takiej sytuacji mogłoby się nawet okazać, że narzucanie konsumentom nieuczciwych warunków byłoby dla banku opłacalne”.
TSUE w obronie konsumentów
Rzecznik generalny Collins podkreślił, że biorąc pod uwagę złożony i uznaniowy charakter kryteriów stosowanych przez banki przy obliczaniu wynagrodzenia za korzystanie z kapitału kredytu oraz z reguły natychmiastową wymagalność żądanych kwot, konsumenci mogą być tym bardziej zniechęceni do wykonywania praw przyznanych im w dyrektywie 93/13. “Taka sytuacja pozbawiłaby dyrektywę 93/13 jej skuteczności (effet utile) i doprowadziła do rezultatu niezgodnego z przyświecającymi jej celami. Rzecznik generalny Collins stwierdził wreszcie, że argument dotyczący stabilności rynków finansowych w Polsce jest pozbawiony znaczenia w kontekście wykładni dyrektywy 93/13, której celem jest przede wszystkim ochrona interesów konsumentów. Banki, jako podmioty utworzone na podstawie prawa, są zobowiązane prowadzić swoje sprawy w sposób zapewniający przestrzeganie wszystkich jego przepisów”.
Frankowicze mogą dochodzić roszczeń dodatkowych
Dyrektywa 93/13 nie stoi na przeszkodzie przepisom prawa krajowego ani orzecznictwu krajowemu, w którym dokonuje się ich wykładni, na podstawie których konsumentowi ułatwia się dochodzenie roszczeń wykraczających poza zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych na podstawie nieważnej umowy kredytu hipotecznego, oraz zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty.
Oznacza to, iż frankowicz ma prawo dochodzenia odsetek już od momentu wezwania do zapłaty, a nie od momenty pouczenia go przez sąd o skutkach nieważności. Prawo UE nie sprzeciwia się, aby frankowicz dochodził odsetek a nawet innych roszczeń – w tym wynagrodzenia za korzystanie z jego kapitału.
W oczekiwaniu na wyrok TSUE
W praktyce opinia Rzecznika wywoła wiele pozytywnych skutków. Banki w naszej ocenie powinny zaprzestać pozywania frankowiczów o wynagrodzenie za korzystania z kapitału. Sądy do momentu wydania orzeczenia przez TSUE powinny wstrzymać się z orzekaniem, a jeżeli TSUE potwierdził opinie oddaląc masowo roszczenia banków.
Banki powinny od tej pory rozpocząć również oferowanie dużo bardziej korzystnych ugód. Należy również spodziewać się kolejnej fali pozwów składanych do sądów. Mogą one oczywiście wydłużyć czas oczekiwania na wydanie orzeczeń. Z drugiej jednak strony linia orzecznicza jest już jednolita oraz ugruntowana. Frankowiczowi należeć będą się również odsetki za opóźnienie za cały okres trwającego sporu.
Czy masz jakieś pytania? Nurtują Cię wątpliwości? Czy chcesz zapytać o możliwe rozwiązania w Twojej sprawie?
Adwokat Rafał Przybyszewski posiada bogate doświadczenie w prowadzeniu spraw sądowych. Na co dzień doradza klientom w skomplikowanych zagadnieniach cywilnych, spadkowych, rodzinnych i karnych. Pomaga też przedsiębiorcom rozwiązywać ich bieżące problemy.
Rafał Przybyszewski
+48 668 003 285
