Otrzymałeś wezwanie na przesłuchanie – co dalej? Zawiadomienie z policji czy prokuratury jest najczęściej pierwszą czynnością, kiedy dowiadujemy się o postępowaniu karnym. Już samo wezwanie na przesłuchanie wywołuje stres i niepokój, bo od przebiegu tej czynności zależy późniejsze oskarżenie i finał procesu karnego. Nie licz na łut szczęścia! Dowiedz się, jak przebiega przesłuchanie, skontaktuj się z adwokatem i przygotuj linię obrony.
Od czego zacząć?
Co się stało, to się nie odstanie. Choć to polskie przysłowie zna każdy z nas, nie zawsze o nim pamiętamy w trudnych chwilach. Najczęściej popełnianym błędem jest zgłaszanie się do kancelarii adwokackich dopiero po pierwszym przesłuchaniu lub nawet po wniesieniu sprawy do sądu. Myślimy, że na pierwszym przesłuchaniu dowiemy się szczegółów sprawy, a później będziemy mogli się bronić… nic bardziej mylnego. Stało, to się nie odstanie! Gdy złożymy wyjaśnienia do protokołu, ich zmiana na późniejszym etapie postępowania, choć jest możliwa, to nie będzie traktowana wiarygodnie.
Od pierwszego przesłuchania przez policję może zależeć finał całego postępowania, również sądowego, dlatego pierwszą korkiem, jaki warto wykonać po otrzymaniu wezwania na przesłuchanie powinno być skontaktowanie się z adwokatem. Tylko doświadczony prawnik wytłumaczy Ci nie tylko jakie prawa przysługują Ci w trakcie przesłuchania, ale jaką obronę można podjąć w danej sprawie. Wyjaśni również możliwe scenariusze postępowania i doradzi co do ewentualnych wniosków dowodowych. Warunkowe umorzenie postępowania, nadzwyczajne złagodzenie kary czy dobrowolne poddanie karze – niektóre z tych instytucji mogą być szansą na pozytywne zakończenie sprawy i uwolnienie się od problemów z wymiarem sprawiedliwości.
Umów konsultację prawną on-line
Co zrobić, gdy nie wiesz jakiej sprawy dotyczy przesłuchanie?
W przypadku, gdy otrzymałeś wezwanie na przesłuchanie i nawet nie domyślasz się, jakiej sprawy może dotyczyć planowana czynność, warto skontaktować się z prowadzącym przesłuchanie. Policjant nie ma obowiązku, ale może krótko nakreślić, czego ma dotyczyć postępowanie. Będzie to szczególnie istotne do prawidłowego przygotowania przed przesłuchaniem. W każdym przypadku warto przypomnieć sobie stan faktyczny, przeglądając dokumenty czy zdjęcia oraz sporządzając krótkie notatki. Odnotowanie na kartce papieru najważniejszych okoliczności z pewnością pomoże uporządkować myśli i ustalić chronologię wydarzeń. Podczas przesłuchania nie można jednak korzystać z notatek, tu należy opierać się na własnych doświadczeniach i przeżyciach, dlatego niezwykle istotną pomocą jest obecność adwokata podczas przesłuchania.
Jak wygląda przesłuchanie podejrzanego?
Ciemna cela i lampa skierowana na twarz podejrzanego? To tylko filmowe fantazje. Najczęściej przesłuchanie prowadzone jest przez policjantów w pokoju, w którym na co dzień pracują dochodzeniowcy, albo w gabinecie prokuratora. Na początku podejrzany jest informowany o pełnej treści zarzutu, zatem dowiaduje się o co jest podejrzany przez organy ścigania.
Następnie prowadzący uzupełnia dane podejrzanego, wśród których, oprócz danych osobowych, adresu, obywatelstwa, są również takie jak: wykształcenie, stan cywilny, liczba dzieci i ilość osób na utrzymaniu, wykonywany zawód, wysokość przeciętnych zarobków miesięcznych, stan majątkowy, stan zdrowia oraz poprzednia karalność. Ważne! W przypadku, gdy podamy organom nieprawidłowy adres, to jeżeli kolejne przesyłki z policji i sądu nie zostaną odebrane po 14 dniach i wrócą do nadawcy, sąd uzna, że przesyłki te zostały doręczone prawidłowo. Powołanie się na nieskuteczność doręczenia, w przypadku podania błędnego adresu, nic nie zmieni w sprawie. Należy również informować organ prowadzący postępowanie przygotowawcze o zmianie adresu.
Po przeprowadzonej ankiecie, zasadnicza część przesłuchania rozpoczyna się od trzech najważniejszych pytań: czy podejrzany zrozumiał treść zarzutu, czy przyznaje się do zarzuconego mu czynu i czy będzie składał wyjaśnienia. Już pytanie o przyznanie się do winy może sprawić problem. Podejrzany może nie przyznać się do zarzutów, przyznać się do całości lub części zarzutów albo nawet odmówić odpowiedzi na pytanie o przyznanie się do zarzutów. Podejrzany ma prawo odmówić odpowiedzi na pytania prowadzącego i odpowiadać tylko na pytania obrońcy.
W przypadku odmowy składania wyjaśnień, pozostaje tylko końcowe odczytanie treści protokołu i jego podpisanie przez obecnych. Składanie wyjaśnień zaś rozpocznie się od spontanicznego odniesienia się podejrzanego do treści zarzutów, po czym prowadzący przystąpi do zadawania pytań. Przed podpisaniem protokołu należy spokojnie odczytać całą jego treść. Warto również złożyć wniosek o końcowe zaznajomienie z materiałami postępowania. Podejrzany ma również prawo składania wniosków dowodowych – może wnosić o przesłuchanie świadków, załączyć dokumenty lub wnosić o ich pozyskanie, albo też wnosić o przeprowadzenie opinii przez biegłego.
Zgodnie z art. 157 1 kpk, stronom oraz osobom, których orzeczenie bezpośrednio dotyczy, należy na ich żądanie nieodpłatnie wydać jeden uwierzytelniony odpis każdego orzeczenia. Podejrzany może zatem otrzymać odpis postanowienia o przedstawieniu zarzutów lub postanowienia o zastosowaniu środków zapobiegawczych.
Wiele osób, które po raz pierwszy mają do czynienia z wymiarem sprawiedliwości, jest przekonanych, że niestawiennictwo na przesłuchaniu, czy sprawie sądowej, zatamuje sprawę i ostatecznie wpłynie na ich korzyść. Nic bardziej mylnego. Możliwość składania wyjaśnień jest prawem, a nie obowiązkiem podejrzanego. Oznacza to, że postępowanie może toczyć się bez udziału oskarżonego, a sąd karny może również wydać wyrok zaoczny. Z praktyki adwokackiej wynika, że często zdarzają się sytuacje, że podejrzani, którzy odebrali wezwanie na przesłuchanie, gdy uchylają się od udziału w sprawie, dowiadują się o wyroku skazującym wtedy, gdy sąd podjął kroki w celu wykonania kary. Wówczas już zdecydowanie za późno na podjęcie skutecznej obrony przed zarzutami, kwestionowanie skazania i orzeczenia winy jest również niemal niemożliwe. W każdej, skomplikowanej sytuacji, warto skorzystać z pomocy adwokata, który ma bogate doświadczenie w prowadzeniu spraw karnych. Prawnik sprawdzi na jakim etapie toczy się postępowanie i jakie istnieją realne możliwości podjęcia obrony w sprawie.
Jak wygląda przesłuchanie podejrzanego?
Podejrzany ma prawo składania wyjaśnień – prawo, ale nie obowiązek. Oznacza to, że oskarżony może również odmówić składania wyjaśnień w sprawie lub odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania. Czy odmowa składania wyjaśnień wpłynie na proces i wymiar kary? Zdecydowanie nie. Podstawowym prawem podejrzanego, a później, po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu oskarżonego jest odmówienie składania wyjaśnień, przy czym skorzystanie z tego prawa nie może skutkować negatywnymi konsekwencjami dla podejrzanego. Wielokrotnie zdarza się, że w trakcie przesłuchań na etapie przygotowawczym – dochodzeniu lub śledztwie, podejrzany odmawia składania wyjaśnień, a dopiero w sądzie tłumaczy okoliczności sprawy. Skorzystanie z tego prawa podczas pierwszego przesłuchania często nie ma negatywnego wpływu dla późniejszego rozstrzygnięcia sądu.
Czy warto przyznać się na pierwszym przesłuchaniu?
W przypadku, gdy okoliczności sprawy nie pozostawiają większych wątpliwości co do sprawstwa, a organy ścigania bazują na wielu dowodach, warto rozważyć instytucję skazania bez rozprawy. Przepis art. 335 kpk zakłada, że w przypadku przyznania się oskarżonego i braku wątpliwości co do okoliczności przestępstwa, można uzgodnić z prokuratorem wysokość kary i środków karnych. Sprawa trafi do sądu, jednak zamiast aktu oskarżenia, prokurator skieruje wniosek o wydanie wyroku skazującego na posiedzeniu. Nie oznacza to jednak, że sąd automatycznie uwzględni wniosek i sprawca zostanie skazany na taką karę, jaką uzgodnił z prokuratorem. Sąd może jednak nie uwzględnić wniosku, dlatego też na tym etapie postępowania niezwykle istotne jest profesjonalne wsparcie adwokata.
Uwaga! Prawidłowa ocena, czy w warunkach danej sprawy warto poddać się karze, może być dokonana dopiero po pełnym zapoznaniu ze zgromadzonym materiałem dowodowym. Jedno jest pewne – decyzji o ewentualnym przyznaniu się i poddaniu odpowiedzialności nie warto podejmować przy pierwszym przesłuchaniu w sprawie. To z uwagi na ograniczoną wiedzę podejrzanego i jego obrońcy na temat postępowania i zgromadzonych w sprawie dowodów. Przyznać się do winy można na każdym etapie postępowania, również w sądzie. Nie warto spieszyć się z podjęciem tak istotnej decyzji, która może zaważyć nie tylko na dalszym postępowaniu, ale również kształcie rozstrzygnięcia sądu.
Czy masz jakieś pytania? Nurtują Cię wątpliwości? Czy chcesz zapytać o możliwe rozwiązania w Twojej sprawie?
Adwokat Rafał Przybyszewski posiada bogate doświadczenie w prowadzeniu spraw sądowych. Na co dzień doradza klientom w skomplikowanych zagadnieniach cywilnych, spadkowych, rodzinnych i karnych. Pomaga też przedsiębiorcom rozwiązywać ich bieżące problemy.
Rafał Przybyszewski
+48 668 003 285
